Mutlu Seneler (6)


Ya biz? Dünyada bizim yaşadığımız coğrafyalarda hangi takvimler kullanılagelmiş?

Yaşadığımız coğrafya sürekliliği olan, başat Çin medeniyetinin tesiri altındadır. Sümer rahiplerinin MÖ 3500’lerde kullanıp tarih devirlerini açtığı yazının, MÖ.3000’lerde Çinliler tarafından da kullanılmaya başlandığı biliniyor.

Çin kaynaklarında “Türük” diye anılan atalar, Orta Asya’da göçebe ve savaşçı boylar halinde yaşamakta, kâh yerleşik Çin şehirlerine, kâh Hazar’ın kuzeyinden Roma sınırlarına, kâh Maveraünnehir’in mümbit topraklarına varlıklarıyla tesir etmektedirler. Yerleşik Çin medeniyeti MÖ 3500’lerde mürekkebi, MS 1. yüzyılda kâğıdı, MS 593’te ise matbaayı icâd ederek kullanmaya başlarken, Türüklerin ilk yazılı kayıtları MS. 730 - 735 senelerinde yazılan Bilge Kağan ve Kül Tigin Kitabeleri olacaktır. Bu tarih Ahameniş İmparatoru Darius adına Kermanşah’ta dikilen Behistun Kitabeleri’nden yaklaşık 1.200 sene kadar sonraya denk gelir.

Göçebe Türkler doğal olarak yerleşik Çin medeniyetinin takvimini kullanmaya başlar. 1918’de ölen Fransız Sinolog Edouard Chavannes’in aksini iddia eden tezine rağmen, bugün “12 Hayvanlı Türk Takvimi” diye efsaneleştirilen takvimin, esasen yerleşik Çin medeniyeti tarafından geliştirildiği daha çok kabul görüyor. Takvim zamanla Çin medeniyetinin etki alanına yayılır; Moğollar, Tibetliler, Taylandlılar, Burmalılar ve dahi Türkler tarafından da kullanılmaya başlanır.

No.
Çin Yılı
Türk Yılı
1
Fare
Sıçan
2
Manda
Sığır
3
Kaplan
Pars
4
Kedi
Tavşan
5
Ejderha
Ulug (Ejderha)
6
Yılan
Yılan
7
At
Yunt (At)
8
Keçi
Koyun
9
Maymun
Bıçın (Maymun)
10
Horoz
Tabuk (Horoz)
11
Köpek
İt
12
Domuz
Domuz

12 Hayvanlı takvimle ilgili daha fazlasını merak edenlere:


Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Türkmenistan (3) - Türkmen İsimleri

Saraybosna (9) - Sırpça'da Yaşayan Türkçe Kökenli Kelimeler

Fîrûze (*)