Saraybosna (3) - Burek

Yolunuz Bosna'ya düştüğünde bir "Buregdžinica"ya gitmeden ("Buregcinitza" diye okunur), bir porsiyon "Burek" yemeden ülkeden ayrılamazsınız. Biz de bir kez denedik, ondan sonra her gün iki öğün burek yer olduk. Hatta hızımızı alamayıp Türkiye'ye 5 kg. burekle döndük, iyi mi?

Burek malûm börek; buregdžinica ise börekçi demek. Bizim favori buregdžinica'larımız: Sačaltı, Buregdžinica Bosna (yani Bosna Börekçisi) ve Mrva (Bunun ismini yanlış hatırlıyor olabilirim, emin değilim ama yeri Bosna börekçisinin karşısı olur, rahat bulursunuz). Mekanlarin üçü de Saraybosna'da, Başçarşı'da.

Biz en çok Sačaltı'nın böreklerini sevdik. Az yağlı, iyi pişmiş, hatta hafif yanık diyebiliriz. (Bu arada Sačaltı'nda Emina isimli servis elemanın kendine has, sempatik tavırları anmadan geçemeyeceğim. )

Son gün Sačaltı'na gittiğimizde Türkçe konuştuğumuzu duyup, bize selam veren hanımefendi 30 sene kadar evvel Türkiye'de bulunduğunu söyledi. İstanbul'da, Bebek'te kalmış... Bize "Bebek o zamanlar Bebek'ti. Şimdi bir şeye benzemiyor" demesin mi?!

Bosna böreğinin bu kadar lezzetli olmasının bir kaç sırrı var. Ama en mühimi hamuru çok ince açılıyor, içine Türkiye'dekilerle mukayese edilemeyecek kadar bol malzeme konuluyor ve resimde gördüğünüz gibi alttan ve üstten kömür ateşinde pişiriliyor. Burek tepsisi önce kömür ateşinin üzerine yerleştiriliyor, daha sonra üstünde kömür ateşi olan bir saçla örtülüyor.

Bizim bu yazıda Boşnakça "Burek" karşılığında Türkçe "Börek" karşılığını kullandığımıza aldanmayın. Aslında Boşnaklar sadece kıymalı böreğe burek diyor. Çökelekli börek Sirnica, Ispanak ve Peynirli börek Zeljanica, Patatesli olan Krompiruša diye anılıyor. Bizdeki böreğin Boşnakça'daki tam karşılığı aslında Pita. Mesela ev böreğine "Domaća pita" deniyor. (Pita ile Pidearasındaki ses benzerliğine dikkatinizi çekerim.)

Burek'in kilosu 6 KM (3 Avro). Kuşbaşılı olan bir başka burek var, biz denemedik, onun kilosu 10 KM. İki kişi, birer porsiyon burek yedik. Kolalarımızla birlikte toplam 8 KM (4 Avro) ödedik. Kola yerine ayran içseydik 6 KM ödeyecektik. Bu da mühim bir bilgi. Her yerde vermezler.

Boşnaklar burek ile birlikte genellikle "Jogurt" tüketmeyi tercih ediyor. Bosna'da "Jogurt" ayrana verilen isim. Bir de bizim yoğurttan daha yağlı, kaymaktan daha hafif "Pavlaka" denen başka bir yoğurdu böreğin üzerine dökerek tüketiyorlar (Bizim sarmısaklı yoğurtla servis yapmamıza benziyor). Denedik, çok güzel oluyor.

Ben görmedim ama Burek'in Sırbistan, Hırvatistan, Makedonya ve Arnavuluk'ta da yaygın olduğu, hatta hangisinin böreğinin gerçek börek olduğuna dair aralarında tartıştıkları anlatılıyor. Boşnak böreğinin kıymalı, Sırp ve Hırvat böreklerinin esas olarak peynirli olduğu söyleniyor.

Şarkıcı Dino Merlin'in Burek adında bir albümü var.

Sırbistan Karadağ'ın en büyük internet forumunu adı ise "Burek Forum". Şaşırtıcı mı? Değil. Değerli dostum Bilgin Sait Sırpça'daki Türkçe kelimelerle ilgili anlatır: "Sizin dilinizde 3.000 Türkçe kökenli kelime var" denilince Sırp "Yok be ya!!!" diye cevap verirmiş :))