Mora Çalan Mavi

Şam’da Eski Roma’nın eserlerinden birinin izine, şehrin en etkileyici, en abidevî, en görkemli eserinde, Emeviye Külliyesi’nde rastladık. Şam Emeviye Camii’ne Suriyeliler Mescid-i Umeyye der. Tarihe tanıklığının, heybetinin, ihtişamının, sanat ve mimarlık tarihindeki yerinin, Müslüman ve Hıristiyanlar için var olan manevi değerinin yanısıra günümüzde İslam dünyasının ayakta kalabilen en eski külliyelerden biri olması hasabiyle de çok önemlidir. Ancak binanın tarihi 709 – 715 senelerinde Halife I. Velid bin Abdülmelik tarafından inşa ettirildiği tarihten çok daha eskiye dayanır. Külliye Roma devri agorasının, yani çarşısının üzerine kurulu esasen. Roma devri çarşı kalıntılarını halen görmek mümkün. Külliyenin camisinin bulunduğu yerde ise MÖ 1. asırda Romalılar tarafından yaptırılmış bir Jüpiter mabedi, bir pagan tapınağı vardır. Alttaki fotoğraf, caminin en süslü minaresini (ki kendisi “gelin minaresi” diye anılır) ve alt tarafında Roma devrind...

1453... 29 Mayıs… İstanbul’un fethi... Doğu Roma’nın fethi... Roma tahtının devri... İran, Mezopotamya, Suriye, Mısır ve Arap uygarlıklarıyla harmanlanmış olan Roma. Dünya için, Osmanlı Devleti için yeni bir devrin başlangıcıdır bu fetih. İran ve Mezopotamya medeniyetleriyle asırlardır alışveriş halindedir Türkler. Bu gelenek Roma medeniyetinin mirası üzerine de komplekssizce, özgüvenle, gururla, heybetle yerleşir. Öyle ki Sultan Mehmet 1453 senesinden sonra ünvanlarının arasına “Kayser-i İklim-i Rûm”u ilave edecektir. Sultan Mehmed bu ünvanı kullanarak hem Roma idealini hem de Roma olma iddiasını devraldığını ifade eder. Sultan Mehmed teslim aldığı Roma mirasının üzerinde, Osmanlı devlet yapısını merkezileştirir yönetim teşkilatını geliştirir. İlber ORTAYLI’ya göre bir Roma politikası uygular. *** İsimler önemli. Yine İlber Hoca’nın Bizans’ı “uyduruk” bir isim olarak vurguladığını hatırlatalım. Bizans, 16. asır hümanistlerinden Alman Hieronimus Wollf’un Doğu ...